زلزله چیست ؟ و در زمان وقوع زلزله چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
زلزله یک بلای زمینی یا یک اتفاق طبیعی؟
وقتی اسم زلزله به گوشمان می رسد تمام حواس ها به سمت آوارگی، مرگ و میر، آشفتگی زیاد و خراب شدن شهر می رود. از زلزله به عنوان یک بلا نه، بلکه به عنوان یک واقعه زیست محیطی طبیعی هرچند تلخ باید یاد کنیم.
کمتر کسی است که وقتی اسم زلزله را می شنود و یا در صورت مواجه شدن با آن در کمال آرامش و خونسردی با عواقب آن برخورد کند.
باید همیشه این نکته را به خاطر داشته باشیم که ما انسان ها در کره خاکی، مشغول به زندگی کردن هستیم.کره ی خاکی، که در آن وجود اتفاق هایی مانند: طوفان، سیل، باد، رعد و برق، آتش فشان ها، زلزله و ... یک اتفاق بسیار طبیعی در روند آن محسوب می شود.
این انسان ها هستند که با وجود آگاهی و مطلع شدن از این اتفاق ها می توانند خطر های ناشی از این حوادث را به حداقل برسانند. البته که زمان وقوع بسیاری از این وقایع را نمی توان پیش بینی کرد بلکه فقط با وجود ساخت و ساز های ایمن و اندیشیدن تدابیر درست می توان از پیامد های ناگوار آن جلوگیری کرد و میزان مرگ و میر انسان ها و خرابی محیط را به حداقل رساند.
فراموش نکنید که زلزله یک اتفاق غیر قابل پیش بینی است.
و در صورت بروز آن اگر موارد ایمنی به درستی رعایت نشود می تواند خطرات و عواقب جبران ناپذیر جدی را به همراه داشته باشد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با زلزله و پیامد های آن آشنا کنیم.
زلزله چیست؟
به لرزش های ناگهانی پوسته جامد زمین، زلزله یا زمین لرزه می گویند. دلیل اصلی وقوع زلزله را می توان، افزایش فشار بیش از حد داخل سنگها و طبقات درونی زمین دانست. وقتی که سنگ ها شروع به شکسته شدن می کنند باعث آزاد شدن انرژی زیادی می شوند. به طوری که ابتدا ممکن است باعث ایجاد یکسری لرزه های خفیف و کوچک در سنگ ها شود که به آن ها پیش لرزه گفته می شود. بعد از اینکه فشار درونی بر مقاومت سنگ ها غلبه کرد انرژی نهفته آزاد می گردد و زمین لرزه اصلی رخ می دهد. بعد از وقوع زلزله امکان پس لرزه هم با فاصله زمانی چند دقیقه وجود دارد. که به میزان وقوع زلزله، مهم می باشد.
علت وقوع زلزله چیست ؟ و چه زمانی اتفاق می افتد؟
همان طور که در مطلب بالا گفته شد علت اصلی وقوع زلزله آزاد شدن انرژی میان سنگ ها در لایه های عمیق زمین می باشد.اما اینکه چه زمانی این اتفاق رخ می دهد به درستی معلوم نیست ! و تا کنون روشی برای مطلع شدن از زمان دقیق زلزله مشخص نشده است. در کل می توان گفت زمان وقوع زلزله اصلا مشخص نیست و در هر لحظه امکان رخ دادن آن وجود دارد.
گسل های خطر ناک در تهران را بشناسید
1- گسل شمال تهران از کرج تا لواسانات
2- گسل جنوب تهران یا همان ری شمالی و جنوبی که بین 7 تا 7/6 ریشتر قابلیت وقوع زلزله را دارد
3- گسل مشافشم که از سمت فیروز کوه و دماوند تا محدوده کندوان با طول حداقل 200 تا 300 کیلومتر است و توانایی این گسل برای زلزله بیش از 7 ریشتر می باشد.
گسل شمال تهران در لواسانات و لشکرک از همین گسل انشعاب یافته و ثابت شده که در طول تاریخ این گسل بارها و بارها فعال بوده است.با این حال سال هاست که انرژی از خود آزاد نکرده است.
بزرگترین زمین لرزه های دهه 90 در ایران
21 مرداد ماه سال 1391 زمین لرزه ای به بزرگی 6 و 6،2 ریشتر شهرستان های ، اهر ، درزقان ، هریس در آذربایجان شرقی را لرزاند
که در طی این زمین لرزه 245 روستا لرزید و بیش از 300 کشته و پنج هزار زخمی و مجروح بر جای گذاشت.
21 فروردین ماه سال 1392 زمین لزره ای به بزرگی 6،1 ریشتر در بوشهر.
28 فروردین ماه سال 1392 زمین لرزه ای به بزرگی 7،8 ریشتری در سراوان که بیش از 100 ها کشته و زخمی برجای گذاشت.
بر اساس آمار های منتشر شده حدود 21 مورد زلزله بزرگ در 100 سال اخیر در ایران رخ داد است.
که زمین لرزه کرمانشاه با قدرت 7،2 ریشتری به این آمار در دهه 90 اضافه شد.
چگونه ساختمان ها را در برابر زلزله مقاوم کنیم ؟
شاید بتوان زلزله خیز بودن یک منطقه را مشخص کرد اما زمان دقیق آن را نمی توان پیش بینی کرد. تنها راه در امان ماندن از آسیب و خسارت های ناشی از زلزله، مقاوم کردن ساختمان ها است که مسئولیت آن بر عهده مالکان و مهندسین ساخت و ساز می باشد. وزارت راه و شهرسازی به عنوان عاملان اصلی ساخت و ساز در کشور وظیفه دارد قوانین و آیین نامه های مرتبط با زلزله را منتشر کرده و مهندسین موظف هستند که در ساخت و ساز ها این قوانین و آیین نامه ها را اجرا کنند. متاسفانه برخی از مالکان برای کاهش هزینه های ساخت و ساز بسیاری از موارد و اصول ایمنی در ساخت و ساز را رعایت نمی کنند. با این کار شاید توانست به صورت موقت هزینه های ساخت و ساز را کاهش داد اما باید این موضوع را هم به خاطر داشت که با رعایت نکردن اصول ایمنی خطر جانی افزایش پیدا می کند! خانه هر فردی قرار است محلی باشد برای تامین آرامش و آسایش خانواده هایی که در آن زندگی می کنند پس با رعایت کردن اصول ایمنی در ساخت و ساز ها، حس خوب آرامش و امنیت را به خانه و خانواده هایمان بدهیم.
چند روش کلی برای مقاوم سازی ساختمان ها که باید بدانید
1- طراحی بر اساس زلزله خیز بودن منطقه
2- طراحی بر اساس نوع اسکلت ساختمان
3- رعایت درز انقطاع
4- استفاده از بادبندها و میراگرها
قبل از وقوع زلزله چه نکاتی را باید رعایت کرد ؟
زمان وقوع زلزله مشخص نیست و برای وقوع آن باید در هر لحظه و هر مکان آماده بود. آمادگی مهم ترین عامل شما برای زنده ماندن و دوام آوردن در شرایط زلزله می باشد.
ضمن اینکه هر چه دانش و آگاهی شما در این مسئله بالا باشد استرس و فشار روانی کمتری را تحمل می کنید.
آمادگی های قبل از زلزله
- - مطالعه و جمع آوری اطلاعات راجب زلزله و پیامد های آن
- - قطع آب، قطع برق، نشست لوله های گاز، آتش سوزی کابل های برق از عوامل طبیعی بعد از وقوع زلزله هستند در
- صورت برخورد با آنها آرامش خود را حفظ کنید
- - خانه و اموال خود را در برابر زلزله بیمه کنید
- - شناسایی مکان های امن خانه، محل کار، محل تحصیل
- - تمرین و آموزش های لازم جهت پناه گرفتن
- - داشتن کیف کمک های اولیه
- - محکم کردن وسایلی که بر روی دیوار های خانه قرار دارد
- - قرار دادن وسایل بزرگ و سنگین کنار دیوارها
- - از قراردادن مواد اشتعال زا در نزدیکی اجاق گاز خودداری کنید
- - تخت خواب های خود را در کنار پنجره قرار ندهید
مواردی که درهنگام وقوع زلزله باید رعایت شود
- - در هنگام زلزله با احتیاط در سریع ترین زمان ممکن به حالت نشسته
- بر روی زمین قرار بگیرید و با دست هایتان سر و گردن خود را بپوشانید
- - اگر نزدیکی میزی قرار دارید که از محکم بودن آن مطمئن هستید سریع به زیر آن پناه برده و از سر و گردن خود محافظت کنید
- - صبور باشید، معمولا زمان وقوع زلزله 2 تا 3 دقیقه طول می کشد در جایی که قرار دارید در کمال آرامش تا پایان زلزله صبر کنید
- - از حرکت کردن و رفت و آمد در هنگام وقوع زلزله خودداری کنید
- - در هنگام وقوع زلزله و ساعت ها پس از آن تا زمانی که از آرام شدن محیط مطمئن نشدید از آسانسور ها استفاد نکنید
- - بهتر است که برای پناه گرفتن به زیر تخت خواب نروید، چرا که در هنگام زلزله ممکن است حجم زیادی از آوار ها بر روی تخت ریخته شود و راه نجات شما سخت شود
وقتی در هنگام وقوع زلزله خارج از خانه هستید خطر بیشتری شما را تهدید می کند و باید به نکات امنیتی بیشتری توجه کنید
- - در نزدیکی ساختمان ها، کابل های برق، درختان قرار نگیرید
- - از زمین هایی که ترک برداشتند دوری کنید
- - اگر در کوچه های تنگ و باریک قرار دارید سریعا آن ها را ترک کنید
- - به فضای باز و آزادی بروید که مطمئن باشید تا فاصله چند متری خطری شما را تهدید نمی کند
- - اگر در مراکز تجاری و تفریحی بودید سریعا از ویترین های شیشه ای فاصله بگیرید
- - از هجوم به سمت درب های خروجی خودداری کنید
- - اگر در آزمایشگاه ها هستید از مواد شیمیایی دوری کنید
- اگر در هنگام زلزله مشغول رانندگی بودید به این موارد توجه کنید
- - در ابتدا شاید متوجه وقوع زلزله نشوید و فکر کنید که ماشین دچار نقض فنی شده
- در این صورت آرامش خود را حفظ کرده و فرمان را محکم بگیرید
- - ماشین را به کنار خیابان و یا اتوبان برده و راه را برای ماشین های امدادرسان و آتش نشان ها باز بگذارید
- - به دور از کابل های برق و پل ها و ساختمان ها پارک کنید
- - از محل قرار گرفتن خودرو اطمینان پیدا کرده و تا آرام شدن محیط از آن خارج نشوید
- - حواستان به رادیو و خبر های جدید باشد
آمادگی های بعد از زلزله
بعد از زلزله متاسفانه با صحنه های ناخوشی مواجه می شویم که دیدن آن ها بسیار غم انگیز است. اما باید به این نکته توجه کرد که خیلی ها منتظر کمک و امداد رسانی هستند. در صورتیکه خودتان سالم هستید و اطلاعات کافی راجب کمک های اولیه و زلزله دارید می توانید به بقیه هم کمک کنید. در غیر این صورت نه تنها نمی توانید کمکی کنید بلکه با یک انتخاب اشتباه و تصمیم نادرست ممکن است جان بسیاری هم به خطر بندازید.
با چند راهکار مهم برای بعد از وقوع زلزله آشنا شوید
1- آرامش خود را حفظ کنید
با استرس بالا و فریاد های بلند فقط انرژی زیادی را از دست می دهید و باعث می شوید که ذهن شما بیشتر احساس ترس و استرس کند. با حفظ آرامش خود انرژی بیشتری را ذخیره می کنید.
2- راه تنفس خود را باز کنید
اولین کاری که باید انجام دهید باز کردن راه تنفس دهان و بینی است. با دست صورت خود را پاک کنید و گرد و خاک را از صورت خود کنار بزنید.
3- با دقت به اطراف نگاه کنید
دنبال یک راه مناسب برای خارج کردن خودتان از زیر آوار باشید. در صورتیکه امکان داشت اشیا را با مراقبت و احتیاط کامل از محیط اطراف خودتان دور کنید.
4- اگر زخمی شدید به فکر درمان آن باشید
اگر جایی از بدن شما آسیب دید و یا دچار خون ریزی شدید سعی کنید با لباس خود جلوی خون ریزی را بگیرید.
5- راه خروج را پیدا کنید
بعد از اینکه مطمئن شدید خطری شما را تهدید نمی کند، آرام آرام شروع به حرکت دادن دست و پاهایتان کنید. در صورت امکان و نداشتن مشکل خاصی به فکر راه خروج خود باشید.
6- در خواست کمک کنید
اگر به تلفن دسترسی ندارید از روش های دیگری برای اطلاع رسانی استفاده کنید. و حضور خود را به امدادگر ها اطلاع دهید. مثلا می توانید ضربه های پی در پی با فاصله زمانی مشخص به دیوار و یا یک شی صدا دار وارد کنید.
- و کلام آخر حادثه هرگز خبر نمی کند با رعایت کردن اصول ایمنی و بالابردن اطلاعات کافی شانس سلامتی خود را در برابر حادثه ها بالا ببرید.
- (با آرزوی سلامتی و شادی برای شما دوستان عزیز)
مطلب مرتبط با این بلاگ
